Het concept van relationele gezondheid is vaak minder gekend dan lichamelijke of mentale gezondheid. Toch is het één van de meest invloedrijke aspecten van ons leven. Wanneer de relationele gezondheid slecht is, heeft dat rechtstreeks effect op onze mentale gezondheid.

De impact van relaties op de gezondheid wordt vaak onderschat. Een aanhoudend stressvolle relatie met een ouder, partner, leidinggevende of wie dan ook, kan een zeer grote negatieve invloed hebben op je gezondheid.

Verbindingen met bloedverwanten hebben de grootste impact op onze gezondheid. Voor het hoog sensitief kind dat niet de nodige zorg kreeg tijdens de kindertijd leidt het vaak tot ziekte. In dat geval is het belangrijk de wonden te gaan helen.

Als mens heb je steun en verbinding nodig. Het opbouwen van gezonde relaties is onontbeerlijk voor ons welzijn. Het is belangrijk om vaardigheden te bezitten die je in staat stellen bevredigende relaties met anderen aan te gaan. In elk soort relatie zijn empathie, verantwoordelijkheidszin en goede communicatie van extreem belang. Het ontbreken van deze vaardigheden kan een gezonde relatie onmogelijk maken.

Relationele gezondheid verwijst naar de manier waarop je omgaat met anderen en hoe anderen op jou reageren. Hoe sta jij in relaties? 

Vaak denken wij verkeerdelijk dat een goede relatie inhoudt dat we onszelf moeten wegcijferen. Dit is fout! Betekenis creëer je enkel in situaties waar zowel jij de ander en tegelijkertijd jezelf gelukkig maakt.

Eenzaamheid is nefast voor de relationele gezondheid. Zelfs in een relatie kan iemand zich eenzaam voelen. Er is dan meestal onvoldoende verbinding met de ander, weinig begrip en/of steun. Vaak omdat partners de nodige vaardigheden niet bezitten om deze tot stand te brengen. 

Omgaan met teleurstellingen in relaties:

Elke teleurstelling (en het voortvloeiend daaruit verwijt) heeft te maken met een behoefte. Ga na welke en bekijk of je zelf aan deze behoefte kan voorzien of de ander dit eventueel kan. Verwacht nooit dat de ander jouw behoeften als vanzelf aanvoelt. Communicatie is primordiaal. Leer eerst je eigen behoeften goed kennen en leer er vervolgens om vragen. Ga bij jezelf na of je verwachtingen soms niet onrealistisch zijn.

Ongezonde relaties:

Vaak blijven mensen hangen in relaties die hen emotioneel volledig uitputten. Binnen ongezonde relaties is er dikwijls sprake van misbruik. Emotioneel misbruik houdt in dat de ander opmerkingen maakt dewelke jou een waardeloos gevoel geven. 

Ongezonde relaties verbreken:

Ook al voel je aan dat een bepaalde relatie ongezond voor je is, soms kan het heel moeilijk zijn om uit zo'n relatie te stappen. 

Recent onderzoek (Department of Psychology at the University of Utah) wijst uit dat dit veelal te maken heeft met de idee dat het verkeerd is om de relatie te verbreken. Hoe meer je overtuigd bent dat de ander je nodig heeft, hoe moeilijker het wordt om de band te verbreken. 

Moeilijke mensen:

Het label "narcisme" wordt tegenwoordig helaas te dikwijls opgeplakt. Helaas, want zo ontkrachten we een toch wel zeer ernstig probleem.

Dit gezegd zijnde, is het type persoonlijkheidsstoornis ook niet van groot belang indien jij met een moeilijk iemand te maken krijgt.

We kunnen stellen dat er bij twijfel dikwijls geen twijfel is. Wanneer je je afvraagt of er iets gaande is, zou dàt je grootste tip moeten zijn dat er daadwerkelijk iets niet pluis is. Als jij je slecht voelt bij één individu en bij al de rest goed, dan is dit een indicator dat het wel degelijk aan dat individu ligt. Niet aan jou! Wat soort persoonlijkheidsstoornis er dan speelt, is in feite onbelangrijk. Het feit dat iemand je (herhaaldelijk) pijn doet, jouw behoeften en gevoelens negeert, is genoeg om je conclusies te trekken.

Als iemand een gebrek aan inlevingsvermogen toont, als iemand systematisch zijn eigen noden voor die van jou zet, als je zegt wat jouw emotionele noden zijn en deze compleet genegeerd worden, als je voortdurend vernederd of gekleineerd wordt, dan is dit NIET GOED! Dit soort gedrag typeert een gewelddadige* relatie. Of dit dan een sociopaat, borderliner, narcist of zo betreft, maakt absoluut niets uit! Wat wel uitmaakt is dat jij mishandeld wordt en uit deze shit weg moet om op een gezonde manier verder te kunnen met jouw leven.

Dit even om te zeggen dat er echt geen "term" op hoeft te kleven.

*Ja, lieve mensen, ook wanneer het enkel om emotioneel misbruik gaat, spreken we over geweld. Psychische mishandeling kan zeer ernstige gevolgen hebben (waaronder zelfmoord van het slachtoffer).

Het is uiteraard wel nuttig om de symptomen van manipulatieve persoonlijkheidsstoornissen (zoals narcisme) te (her)kennen. 

Tekens aan de wand kunnen zijn:

- een laag EQ

- egocentrisme

- neppe moraliteit

- geen respect voor grenzen

- manipulatief gedrag en leugens

- oppervlakkigheid

- lafheid

- theatrale somberheid / drama

- excessieve woede

- grandioze fantasieën

- nooit "sorry" zeggen

- geen kritiek kunnen aanvaarden

- slachtofferrol spelen

- het projecteren van eigen tekortkomingen op jou

- bitterheid en wrok

- generaliseren

- nood aan bewondering

- geen verantwoordelijkheidsgevoel

Volgens de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) – standaardwerk voor professionals in diagnostiek psychische aandoeningen) zou een narcistische persoonlijkheidsstoornis volgende kenmerken hebben:
- opgeblazen gevoel van eigen belangrijkheid (superioriteitsgevoel, overdrijven van eigen prestaties en talenten, verwacht te worden erkend als meerderwaardig, zonder de erbij horende prestaties)
- gepreoccupeerd met fantasieën over grenzeloos succes, macht, genialiteit, schoonheid of ideale liefde.
- geloof “heel speciaal” te zijn => zal nooit eigen fouten toegeven
- excessieve behoefte aan bewondering
- gevoel bijzondere rechten te hebben, d.w.z. onredelijke verwachtingen van uitzonderlijk welwillende behandeling, automatisch meegaan met zijn verwachtingen
- uitbuiten van anderen (misbruik maken van anderen om eigen doelen te verwezenlijken)
- gebrek aan empathie (onbereidheid het gevoel van anderen te erkennen of zich ermee te identificeren) => gemis aan medemenselijkheid
- vaak afgunstig op anderen of geloof dat anderen afgunstig zijn op hem/haar
- arrogant of hooghartig in houding of gedrag

Een narcist is een gevaarlijk iemand om toe te laten in je leven omdat zij een enorme negatieve impact kunnen hebben op jouw mentale gezondheid.

Vriendschap met een narcist is een illusie. Simpelweg omdat de narcist geen liefde kent. De “liefde” van een narcist is enkel en alleen gericht om in de behoefte van de narcist te voorzien. Hij is iemand die altijd gelijk wil hebben, duldt geen tegenspraak, manipuleert om te krijgen wat hij wil en verwacht gunsten waarvoor hij niets zal teruggeven. Wanneer je hem confronteert met zijn gedrag wordt hij boos. Het maakt niet uit hoeveel je geeft, het zal nooit genoeg zijn. Het gat in de narcist is in veel opzichten een bodemloze put.

Het steeds toenemende misbruik van de narcist verandert je mentaal ingrijpend. Het gevaar zit hem erin dat je door een narcistische relatie en zijn totale gebrek aan liefde (of vriendschap) volledig wordt opgebrand.

Manipulatie veroorzaakt veranderingen in je hersenen en denkpatronen. De gevolgen kunnen veel erger zijn dan de meeste mensen beseffen. Narcistisch misbruik kan volgende symptomen veroorzaken (vooral bij HSP’s!): stress, uitputting, depressie, PTSS, …

Stel jezelf deze belangrijke vraag: waarom zou je zo’n relatie willen behouden?

Er zijn toch genoeg leuke mensen op de wereld?

Het verbreken van een ongezonde relatie betekent dat jij jezelf en je algemene gezondheid beschermt. Het is geen teken van zwakte, het betekent niet dat jij een stoornis hebt, het maakt jou niet tot een slecht persoon. Je kiest alleen voor jezelf en daar is niets mis mee.